16 mei


Trivia – Mijn mooiste muziek

Zaterdag is de dag voor de alledaagse zaken die er wat minder toe doen, maar leuk zijn om doorverteld te worden of gewoon om de eigen nutteloze kennis op peil te houden.
In zijn lange loopbaan is Willem Vogel dirigent geweest van een viertal koren, het Gereformeerd Gemengd Koor Weesp (1958-1972), Christelijk Gemengd Koor Cantate Deo uit Ouderkerk aan de Amstel (1957-2006), Sweelinckcantorij – en voorganger, de Jongerencantorij van de Nieuwezijdskapel (1963-1996) en de Amstellandse Cantorij – en voorganger, het Hervormd Kerkkoor Aalsmeer (1961-2000).
Veel dirigenten hebben hun favoriete muziekstukken, die hun hele werkzame leven meegaan. Willem Vogel was daarop geen uitzondering. Diverse stukken komen regelmatig terug, maar er zijn drie composities die er in het bijzonder uitspringen. Het is waarschijnlijk onnodig om te zeggen dat het hier om Duitse barokke werken gaat. Het betreft overigens in geen van de gevallen vrolijke muziek. Opvallend is dat van twee van de drie werken het auteurschap onzeker is.
De Musikalische Exequien is zeker gecomponeerd door Heinrich Schütz. De Amstellandse Cantorij, de Sweelinckcantorij en Cantate Deo zongen het werk, hoewel het bij het laatstgenoemde koor ook weer spoedig van het repertoire verdween. Vooral bij de Sweelinckcantorij lag Schütz’ meesterwerk gedurende een lange periode bijna jaarlijks op de lessenaar. De collage van Schriftteksten rond dood en eeuwigheid werd steevast in november rond Allerheiligen en de laatste zondag van het kerkelijk jaar uitgevoerd.
De componist van de Glashütterpassion (rond 1680) is tot op heden anoniem. Het vrij beknopte stuk stelt niet al te hoge eisen aan de uitvoerenden en is in een voor de tijd van ontstaan ouderwetse stijl geschreven. Het werk werd begin tachtiger jaren door Vogel aan het repertoire van de Amstellandse Cantorij en Cantate Deo toegevoegd en – uiteraard – in de passietijd uitgevoerd.

Affiche ter aankondiging van de concertante uitvoering van de Lukaspassion, Collectie Nederlands Muziek Instituut.

Absolute topper was echter een stuk dat weliswaar aan Bach toegeschreven wordt, maar vrijwel zeker niet van hem is: de Lukaspassion. De koren uit Ouderkerk en Weesp zongen het tussen 1968 en 2004 (enkele keren samengevoegd) bijna twintig keer. Voor Willem Vogel betekende dit stuk het oratorische hoogtepunt van zijn loopbaan, waarin samengewerkt moest worden met een begeleidingsorkest en vocale solisten. De affiches vermeldden steevast Bach als componist, terwijl het auteurschap in de richting wijst van Johann Melchior Molter – wie kent hem nog? Diens hoge productiviteit heeft hem niet voor de vergetelheid kunnen behoeden. Met Molter trek je geen volle zalen. Met Bach wel.